هنر
یعقوب آژند؛ شاهرخ امیریان دوست
چکیده
داستان بلند مار و مرد (57-1355) اثری از سیمین دانشور است که بر اساس روایتهای اسطوره‌‌‌‌ای، متون مقدّس و روایتهای مذهبی به رشته‌‌ی تحریر درآمده است. مبنای نظری این نوشتار در مطالعه و بررسی سهم بینامتنی روایات مذکور در ساخت و پرداخت آن اثر ادبی، تعریف نظری لوران ژنی از مفهوم بینامتنیت در مقاله‌‌ی "راهبرد اشکال" است که در ...
بیشتر
داستان بلند مار و مرد (57-1355) اثری از سیمین دانشور است که بر اساس روایتهای اسطوره‌‌‌‌ای، متون مقدّس و روایتهای مذهبی به رشته‌‌ی تحریر درآمده است. مبنای نظری این نوشتار در مطالعه و بررسی سهم بینامتنی روایات مذکور در ساخت و پرداخت آن اثر ادبی، تعریف نظری لوران ژنی از مفهوم بینامتنیت در مقاله‌‌ی "راهبرد اشکال" است که در آن، در تفاوت دریافت خود از بینامتنیت (معروف به بینامتنیت نرم) و بینامتنیت یولیا کریستوا (معروف به بینامتنیت سخت)، پیشنهاد میکند؛ زمانی باید از بینامتنیت سخن به میان آورد که بتوان عناصری فراتر از واحد لغوی از متن پیشین را در متن جدید بازیابی کرد. به عبارت دیگر ارتباط متن‌‌های مورد نظر، فراتر از ارتباط واژگانی و روابط صوری است؛ ژنی، ارتباط بینامتنی دو متن بایکدیگر را نه با جمع مبهم و مرموز تأثیرات یکی بر دیگری، بلکه با میزان ارتباط درونی دو متن با یکدیگر و چگونگی نفوذ و تأثیرگذاری یکی بر دیگری مرتبط دانسته و بر دو نوع بینامتنیت "قوی" و"ضعیف" تأکید میکند. از نظر او، زمانی که دو متن، دست کم از دو جنبه‌‌‌ی صوری و مضمونی باهم ارتباط داشته باشند، "بینامتنیت قوی" و زمانی که ارتباط متون بایکدیگر، در یکی از این دو سطح متوقف شود "بینامتنیت ضعیف"برقرار می‌‌شود. پژوهش حاضر از حیث نوع، مطالعه کیفی محسوب می‌‌شود. داده‌‌‌های مطالعاتی جستار از منابع کتابخانه‌‌‌‌ای مهیا شده است. پردازش تحلیل داده‌‌‌‌ها با روش توصیفی_تحلیلی انجام می‌‌شود. جستار در نتیجه با رابطه‌‌جویی کاربست شخصیت زن و بینامتنیت، متن مار و مرد را از دیدگاه خوانش مخاطب بارت، تبیین میکند.
